بررسی اثرات موتاژن شیمیایی بر جنین زایی میکروسپورهای کلزا (brassica napus l.)

یکی از روشهای نوین اصلاح کلزا، کشت میکروسپورهای جدا شده و سپس باززایی جنین و تولید گیاهان هاپلوئید/دابل هاپلوئید از آن ها است. بدین منظور آزمایشی به منظور بهینه سازی روش موتاسیون در جنین زایی میکروسپورهای کلزا، باززایی جنین ها و تولیدگیاهان هاپلوئید، از هیبریدهای hyola 401 و hyola 420 انجام شد. در مرحله اول میکروسپورهای کلزا در مرحله انتهای تک هسته ای جدا شدند. استوک ems برای غلظت های 1/0 ، 2/0 و 3/0 درصد با استفاده از محیط کشت nln13 تهیه شد و میکروسپورها در غلظت های مورد نظر و با زمان های 30 ، 60 و 90 دقیقه تیمار شدند. بعد از اعمال تیمار، میکروسپورها در محیط nln13 کشت شدند. سپس به مدت 14 روز در دمای 30 درجه قرار داده شدند. نتایج نشان داد در هر دو هیبرید در غلظت 1/0 % موتاژن و زمان 90 دقیقه بیشترین تعداد جنین ها به دست آمد و در مقایسه با کنترل و سایر غلظت ها و زمان ها اختلاف معنی دار بود بطوریکه در مدت زمان 90 دقیقه هر سه غلظت بکار برده شده از ems و شاهد اختلاف معنی داری با هم داشتند و البته هر چه غلظت در این زمان افزایش یافت تعداد جنین های بدست آمده کمتر بود. درمرحله دوم جنین ها به انکوباتور با دمای 25 درجه سانتیگراد منتقل شدند و بعد از رشد کامل به محیط b5 همراه با جیبرلیک اسید منتقل شدند. سپس تاثیر ems بر جنین های نرمال قابل انتقال به محیط باززایی بررسی شد. در هر دو هیبرید غلظت 1/0 % موتاژن و زمان 90 دقیقه که بیشترین تعداد جنین ها را داشت، دارای کمترین تعداد جنین های نرمال بود. غلظت 3/0 % از ems در زمان 60 دقیقه برای hyola 401 و در زمان 90 دقیقه برای hyola 420 دارای بیشترین جنین های نرمال بود. غلظت پایین ems گرچه باعث افزایش میزان جنین زایی شد اما تعداد جنین های نرمال به دست آمده کمتر بود. در مرحله سوم که اثر ems بر باززایی کل بررسی شد، گیاهچه ها به محیط b5 بدون جیبرلیک اسید انتقال داده شدند. نتایج در هر دو هیبرید نشان داد که در غلظت و زمان اعمال تیماری که ems بیشترین تعداد جنین های نرمال را دارا بود، گیاهچه ها نیز دارای بیشترین تعداد باززایی بودند. همچنین غلظت بالاتر ems در ژنوتیپ های مورد نظر تعداد جنین های نرمال و قابلیت باززایی را افزایش داد.